Choroby - jabłoń i grusza

2019-11-05 15:38:00

Jabłoń i grusza

Parch jabłoni (Venturia inaequalis)

Najgroźniejszą chorobą jabłoni. Nieleczone drzewo z roku na rok wytwarza mniej owoców, a same owoce są drobne i zniekształcone. Jabłoń jest bardziej narażona na niskie temperatury oraz okresy suszy. Objawy parcha występują przede wszystkim na liściach i owocach. Na liściach już w połowie maja pojawiają się oliwkowo zielone, potem ciemniejące plamy. Porażone liście wkrótce więdną, zasychają i opadają. Najbardziej znany objaw to pojawiające się plamy na owocach. Początkowo plamy są drobne, w miarę jednak rozwoju choroby jest ich coraz więcej, łączą się ze sobą i tworzą czarne, suche strupy. W miejscu strupów owoce często pękają. Optymalne warunki rozwoju choroby to temp. 17-24 stopnie C i ciągłe, niezbyt obfite opady deszczu trwające dłużej niż 9-18 godz. W takich warunkach powinno się wykonywać zabiegi środkami: Polyram 70 WG (jabłoń), Discurs 500 WG, Bumper 250 EC, (jabłoń), Domark 100 EC (jabłoń), Kaptan Zawiesinowy 50 WP, Miedzian 50 WP, Miedzian Extra 350 SC, Scoer 250 SC, Mythos 300 SC oraz Syllit 65 WP. Do pierwszego zabiegu w fazie pękania pąków i rozwijania się liści stosujemy środki miedziowe: Miedzian 50 WP, Miedzian Extra 350 SC. Od fazy zielonego pąka do zabiegów należy wykorzystać środek Kaptan Zawiesinowy 50 WP oraz Discurs 500 WG . Pozostałe środki należy stosować w okresie zwiększonych opadów. Warto w tym miejscu wspomnieć o unikatowy działaniu fungicydu Discurs 500 WG. Środek ten wykazuje w roślinie działanie tzw. „quasiukładowe”. Mechanizm ten polega na tym, że preparat działa na kilku płaszczyznach, a mianowicie na powierzchni organów roślinnych potraktowanych tym środkiem, oraz lokalnie układowo w roślinie. Fungicyd ma zdolność do przemieszczania się przez blaszkę liściową i działa także po jej dolnej stronie. Oprócz tego na powierzchni chronionej rośliny substancja aktywna środka rozprzestrzenia się poprzez dyfuzję w fazie gazowej na liściach, co znacznie zwiększa efektywność zabiegu.

Mączniak prawdziwy (Podosphaeraleucotricha)

Objawy tej choroby widoczne są już wiosną, zaraz po ukazaniu się pierwszych liści. Z paków wyrastają drobne, zdeformowane liście, pokryte obfitym białym, mączystym nalotem. Nowe liście jabłoni są atakowane przez cały okres wegetacji. Grzyb pokrywa blaszkę liściową, zaburzając procesy związane z oddychaniem i fotosyntezą. Następnie choroba przenosi się na kwiaty, które zamierają, nie zawiązując owoców. Owoce wcześnie uszkodzone przez grzyby często opadają. Porażone później są normalnie wykształcone bez charakterystycznego mączystego nalotu, tylko ordzawione. Jednym ze sposobów zwalczania tej choroby jest natychmiastowe usuwanie pędów z objawami porażenia. Jeżeli czynność ta nie została wykonana odpowiednio wcześnie, wówczas należy wykonać zabiegi z wykorzystaniem takich fungicydów jak: Domark 100 EC, Bumper 250 EC, Nimrod 250 EC oraz Topos 100 EC.

Zaraza ogniowa (Erwinia amylovora)

Choroba bakteryjna. Występuje na jabłoni, gruszy i pigwie, a z roślin dziko rosnących na głogu. Początkowo bakteria infekuje kwiaty, które najpierw wyglądają jak przesycone wodą, później gwałtownie więdną, brunatnieją i zamierają. Na liściach pojawiają się brunatne plamy, obejmujące z czasem całe blaszki liściowe, które z czasem stają się czerwonobrunatne u jabłoni, a prawie czarne u gruszy. Zbrunatniałe liście zwijają się i podobnie jak kwiaty pozostają na drzewie przez cały okres wegetacji. Pędy również brunatnieją i wyglądają, jakby zostały opalone ogniem. Choroba ta jest bardzo groźna, gdyż w momencie występowania na drzewach nie da się ich uratować. Dlatego tym ważniejsze są opryskiwania zapobiegawcze w okresie zwiększonych opadów w okresie kwitnienia (Miedzian 50 WP, Miedzian Extra 350 SC).

Choroby przechowalnicze (mokra zgnilizna, gorzka zgnilizna, szara pleśń)

Prawidłowe stosowanie fungicydów w czasie sezonu wegetacyjnego oraz odpowiednie nawożenie wspomagające kondycję roślin zmniejszają prawdopodobieństwo wystąpienia chorób przechowalniczych po zbiorze owoców. Grzyby powodujące mokrą zgniliznę charakteryzują się bardzo szybkim tempem przerastania miąższu owoców, a co za tym idzie, działając enzymami, powodują rozkład tkanki komórek owocu. Porażone owoce mówiąc potocznie gniją, rozpadają się w rękach i są w dotyku wilgotne. Najczęściej mokrą zgniliznę powodują grzyby z rodziny Penicillium. Na skórce owoców pojawia się różnobarwny nalot złożony z trzonków i zarodników grzyba. Źródłem infekcji są porażone owoce, resztki zgniłych owoców na skrzynkach i pomieszczeniach, gdzie przechowujemy jabłka. Nie zaleca się wycinania porażonych fragmentów owocu i spożywania, bądź też przetwarzania nieuszkodzonych fragmentów, ponieważ wiele gatunków z rodzaju Penicillium ma zdolności do wytwarzania szkodliwych dla zdrowia człowieka substancji zwanych mykotoksynami. Substancje te mają działanie rakotwórcze. Z kolei gorzka zgnilizna powodowana jest przez grzyba z rodziny Pezicula. Na skorce porażonych owoców pojawiają się początkowo drobne, a następnie coraz większe plamy (nawet do 4-5 cm). Miąższ owoców ulega zgniliźnie i jest w smaku gorzkawy. Zaatakowane owoce następnie gniją wskutek infekcji ze strony innych patogenów. Z kolei objawy szarej pleśni mogą być widoczne w postaci pojawiającego się na porażonej tkance szarego, pylistego nalotu trzonków zarodnikami. Do zakażenia dochodzi w sezonie wegetacyjnym (infekcja kwiatów, ale choroba ujawnia się dopiero po zbiorze) lub w czasie przechowywania. Aby nie dopuścić do wystąpienia objawów szarej pleśni w okresie po zbiorze owoców, w sezonie wegetacyjnym należy wykonać zabieg środkami: Mythos 300 SC (w czasie kwitnienia) oaz Switch 62,5 WG (jednorazowo na 7 dni przed zbiorem). Zastosowanie przed zbiorem drugiego z fungicydów (z zachowaniem okresu karencji) pomoże zapobiec także wystąpieniu mokrej i gorzkiej zgnilizny na przechowywanych później owocach. Także środek Topsin M 500 SC (zastosowany na 14 dni przed zbiorami) będzie przeciwdziałał pojawianiu się objawów gorzkiej zgnilizny.

Bawełnica korówka (Eriosoma lanigerum)

Owady dorosłe i ich larwy występują na wszystkich organach drzewa tzn. na pniu, konarach, pędach i ogonkach liściowych. Owady wbijają kłujkę do tkanek rośliny, zakłócając w ten sposób procesy życiowe drzewa, doprowadzi do zniekształceń gałęzi i tworzenia się narośli. Na jednorocznych pędach następstwem żerowania tych szkodników powstawanie spękań w korze. Tego typu uszkodzenia mogą stanowić wrota infekcji ze strony sprawcy raka kory. Porażone drzewa cechują się słabszymi przyrostami rocznymi, mniejszym plonem oraz wykazują większą wrażliwość na mróz. Szkodniki można łatwo zlokalizować, gdyż pokryte są białym woskowym nalotem, przypominającym kłaczki wełny, albo bawełny (stąd nazwa-bawełnica). Pierwsze zabiegi powinno się wykonywać po zaobserwowaniu pierwszych koloni owadów, a zwykle ma to miejsce pod koniec okresu kwitnienia. W tym celu można wykorzystać środek Mospilan 20 SP. Jako alternatywę lub wsparcie dla chemicznej metody zwalczania bawełnicy można zastosować Siltac EC, który eliminuje szkodniki tylko w sposób mechaniczny lub nowy ekologiczny preparat Sumin Nawóz Ogrodniczy Płynny z Pokrzywy.

Zwójkowate (Torticidae) i inne gąsienice.

Zwójki są to gąsienice motyli z rodziny zwójkowatych. Występują pospolicie w sadach oraz ogrodach przydomowych, wyrządzając w niektóre lata duże szkody. Gąsienice tych motyli żerują zwykle w splecionych przędzą liściach począwszy od maja, aż do sierpnia. Wygryzają dziury w zwiniętych liściach, a nieraz także i w pąkach kwiatowych i owocach. Zimują jaja na pędach lub gąsienice w oprzędach. Gąsienice są barwy od żółtawej do brązowej, a ich ciało ma długość około 8-15 mm. Głowa jest ciemniejsza od pozostałej części ciała. Po kwitnieniu drzew larwy przepoczwarczają się w oprzędach lub na korze. Owady dorosłe to motyle o barwie skrzydeł w różnych odcieniach szarości. Zwalczanie zwójek oraz innych gąsienic występujących na jabłoni i gruszy polega na wykonaniu zabiegu w momencie zauważenia pierwszych gąsienic. Jeżeli gąsienic jest niewiele , można je zbierać ręcznie. Preparatem zarejestrowanym do zwalczana zwójek na gruszy jest środek Mospilan 20 SP. Te drobne owady, osiągają ok. 1-5 mm długości, potrafią wyrządzić niemałe szkody na drzewach owocowych. Żerują w koloniach, dlatego też wkrótce zaatakowane liście są zdeformowane, skręcają się i są oblepione spadzią. Spadź pokrywa blaszki liściowe, na których mogą zacząć się rozwijać tzw. grzyby sadzakowe. Zwalczanie mszyc rozpoczyna się w okresie masowego pojawienia się tych uciążliwych owadów. Zalecanymi środkami są np. Karate Zeon 050 CS (w temperaturze do 20 stopni C), a w wyższych temperaturach zaleca się wykonanie zabiegu środkiem Mospilan 20 SP. Do wyeliminowania mszyc w sposób mechaniczny można z powodzeniem użyć preparat Siltac EC lub nowość Sumin Nawóz Ogrodniczy Płynny z Pokrzywy niezawierający chemicznych substancji aktywnych. Jest to bardzo dobre rozwiązanie dla tych, którzy chcą chronić drzewa w swych sadach w sposób ekologiczny.

Owocówka jabłkóweczka (Laspeyresia pomonella)

Owocówka jabłkóweczka odpowiedzialna jest za tzw. robaczywienie jabłek. Larwa wygryza korytarz do komory nasiennej jabłka. Robaczywe owoce przedwcześnie opadają, nie nadając się ani do spożycia, ani do przechowywania. Zabieg (Mospilan 20 SP) należy wykonać wówczas, gdy jaja, które są na skorce owoców, są w fazie tzw. czarnej główki (widoczny czarny punkcik w jaju). Te moment przypada mniej więcej na czas kwitnienia robinii akacjowej, zwanej potocznie akacją (z reguły przełom maja i czerwca). Ekologiczną alternatywą w zwalczaniu owocówki na jabłoni jest nowy preparat Sumin Nawóz Ogrodniczy Płynny z Pokrzywy.

Przędziorki (Tetranychidae)

W niektóre lata dużym problemem w przypadku jabłoni oraz grusz są przędziorki oraz inne roztocza (szpeciele). Objawem żerowania przędziorków jest żółknięcie liści. Roztocza te żerują po dolnej stronie blaszki liściowej, gdzie znajdziemy je za pomocą lupy racji ich niewielkich rozmiarów. Możemy sobie sprawę uprościć – gdy potrząśniemy delikatnie kilkoma podejrzanymi o obecność przędziorków liśćmi nad białą kartką papieru i dostrzeżemy drobne, pomarańczowe, ruszające się punkciki, to znaczy, że te roztocza już zasiedliły nasze drzewa. W celu ich zwalczania należy wykorzystać środki roztoczobójcze tj. Nissorun Strong 250 SC ((zwalcza jaja i stadia larwalne) i Ortus 05 SC (zwalcza szpeciele oraz stadia ruchome przędziorków tj. larwy i osobniki dorosłe). Przygotowując się do ochrony jabłoni czy gruszy przed roztoczami, należy od razu zakupić dwa różne środki. Spowodowane jest to faktem, iż przędziorki bardzo szybko uodparniają się na substancje aktywne wykorzystywane w środkach roztoczobójczych. Dlatego też w ciągu sezonu wegetacyjnego należy stosować środki przemiennie. Ekologicznym sposobem walki z przędziorkami i innymi roztoczami w przypadku jabłoni i gruszy jest zastosowanie preparatu Sitac EC, który działa fizycznie poprzez blokowanie mechanicznych funkcji życiowych tych szkodników. Środek ten bardzo skutecznie eliminuje przędziorka owocowca w zabiegach wczesnowiosennych – u jabłoni w fazie od zielonego do różowego pąka, kiedy wylęgają się larwy z zimujących jaj.

Program ochrony jabłoni i gruszy

Nazwa choroby, szkodnika	Fazy rozwojowe/ zalecane środki ochrony roślin
Nazwa choroby, szkodnika	Pąkowanie	Ukazujące się pierwsze liście wiosną	Kwitnienie	Zawiązywanie owoców	Dojrzewanie owoców
Odchwaszczenie stanowiska przed posadzeniem drzew	Atut 360 SL, Atut Bis 360 SL, Avans RTU. W trakcie sezonu wegetacyjnego: Orkan 350 SL
Zwalczanie chwastów (jednoliściennych i dwuliściennych) oraz odrostów korzennych	Atut Hobby
Parch jabłoni	Miedzian 50 WP, Miedzian Extra 350 SC, Mythos 300 SC, Syllit 65 WP	Discurs 500 G, Kaptan Zaw. 50 WP, Mythos 300 SC, Syllit 65 WP, Score 250 SC	Bumper 250 EC, Discurs 500 WG, Domark 100 EC, Polyram 70 WG, Kaptan Zaw. 50 WP, Miedzian 50 WP, Miedzian Extra 350 SC, Mythos 300 SC, Syllit 65 WP, Score 250 SC
Szara pleśń			Mythos 300 SC		Switch 62,5 WG
Gorzka zgnilizna, brunatna zgnilizna, mokra zgnilizna			Topsin M 500 SC, Score 250 SC – brunatna zgnilizna	Topsin M 500 SC – brunatna zgnilizna	Switch 62,5 WG (14 i 7 dni przed zbiorem) – gorzka i mokra zgnilizna, Topsin M 500 SC – (14 dni przed zbiorem) gorzka zgnilizna
Mączniak prawdziwy			Bumper 250 EC, Domark 100 EC, Nimrod 250 EC (tylko w fazie kwitnienia), Topas 100 EC
Zaraza ogniowa			Miedzian 50 WP, Miedzian Extra 350 SC
Mszyce, bawełnica korówka, owocnica jabłkowa i inne szkodniki jabłoni			Karate Gold, Karate Zeon 050 CS, Mospilan 20 SP, Siltac EC, Sumin Nawóz Ogrodniczy Płynny z Pokrzywy
Owocówka jabłkóweczka					Mospilan 20 SP
Przędziorki		Nissorun Strong 250 SC, Ortus 05 SC, Siltac EC (najlepiej przed fazą kwitnienia), Sumin Nawóz Ogrodniczy Płynny z Pokrzywy

poradnik pochodzi z "Poradnik Ochrony Roślin" przygotowany przez firmę SUMIN

Autor:Remigiusz Hofman